Rijk versierde gevels met nissen kwamen ook voor bij woonhuizen in de stad Groningen
De provincie Groningen is bekend om zijn fraaie romanogotische kerken. De romanogotiek is een overgangsstijl die zich tot een eigen karakteristieke bouwschool heeft ontwikkeld in zowel Groningen als Oost-Friesland. Kenmerkend is het gebruik van rode bakstenen als bouwmateriaal en als versieringselement. Vensters en portalen werden van fraaie profileringen voorzien en de gevels zijn geleed met tal van blindvensters waarin allerlei verschillende sierpatronen zijn verwerkt eveneens in baksteen. Deze stijl bereikte haar hoogtepunt in de tweede helft van de 13e eeuw. Maar hoe zit dat in de stad Groningen? Hier stonden in die tijd al vele tientallen stenen huizen, waren die net zo versierd? Daar weten we weinig van omdat geen van de nog resterend huizen nog een voorgevel heeft uit die tijd.
Gelukkig is bij enkele panden wel iets bewaard gebleven dat wijst in de richting van de romanogotiek. In de achtergevel van Grote Markt 39, de beide zijgevels van Oude Boteringestraat 52 zitten rijen rondboognissen, maar zonder het kenmerkende siermetselwerk. Een bouwhistorisch onderzoek in 2014 leverde de ontbrekende link. Bij een verbouwing van Oosterstraat 3 kwam de achtergevel tevoorschijn van het pand dat tot in de 17e eeuw als een fors middeleeuws hoekhuis op de grens van de Grote Markt en de Oosterstraat stond. De gedeeltelijk bewaard gebleven achtergevel bevat twee rijen nissen ongeveer zoals bij de eerder genoemde panden. De nissen waren echter dichtgemetseld en één is open gemaakt om te kijken of hier wellicht siermetselwerk in zit. En dat bleek het geval waardoor duidelijk is dat dergelijke rijk versierde gevels ook bij woonhuizen voorkwamen. En dan te bedenken dat dit slechts de achtergevel is! Dat hier versieringen zijn toegepast komt omdat de gevel boven de naastgelegen bebouwing uitstak en vanuit de Oosterstraat zichtbaar is geweest.
Samengesteld beeld van de achtergevel die in het pand Oosterstraat 3 zichtbaar werd. Foto: Gemeente Groningen